Toen er aan de Dalai Lama gevraagd werd, wat hem het meest verbaasde aan de mensheid, antwoordde hij.                                                                                                                    
                                                   De mens zelf                                                                 Omdat hij zijn gezondheid opoffert om geld te verdienen. Daarna offert hij zijn geld op om zijn gezondheid te herstellen.                                                                                                  De mens is zo bezorgd over de toekomst dat hij geen plezier beleeft in het heden.               Met als resultaat dat de mens niet in het heden leeft en niet in de toekomst, de mens leeft alsof zij nooit sterft maar gaat dood zonder echt geleefd te hebben

Foto: Harry de Weert

Een indrukwekkend verhaal met bevindingen over Tibet geschreven door Jetty van der Graaf.     Jetty is één van onze reisgenoten die, zoals meerderen onder ons, eerder Tibet heeft bezocht.    Jetty (midden voor) omschrijft heel goed, wat ook wij hebben gevoeld en ervaren tijdens onze reis.

Het is al 5 voor 12 voor wie Tibet nog wil bezoeken....

Tibet is in 1949 ingelijfd door China en dus al meer dan 60 jaar een provincie van The People’s Republic. 6 jaar geleden heb ik het land bezocht en zoveel mooie herinneringen dat ik er graag nog eens terug wilde komen. Ook natuurlijk veel gelezen over de geschiedenis, cultuur en de Dalai Lama’s. Dit mooie Tibet wilde ik graag nog eens terugzien, maar ik kwam nu in een bezet en onderdrukt land. Ik merkte dat de Tibetanen het gelaten over zich heen laten komen en proberen gewoon door te gaan met hun normale leven. Ze hebben geen andere keus, sinds 2008, met de herinneringen van de opstanden en onderdrukking nog vers in het geheugen. Ook dit jaar zijn er nu alweer 9 zelfverbrandingen door monniken en nonnen geweest, het is een zware vorm van protest want in het Boeddhisme is alle leven heilig. In Dharamsala was een grootschalige gebedsdienst met HH de Dalai Lama en de Karmapa naar aanleiding van de acht monniken en een non die zich de afgelopen weken in Tibet in brand gestoken hebben. Ze zijn vastberaden, daar in Amdo, de tiende, elfde en twaalfde monnik/non schijnen al klaar te staan. Of het veel helpt valt te betwijfelen. Het toont in ieder geval wel de onmacht, frustratie onder de Tibetanen. De provincie Amdo in oost Tibet is hermetisch afgesloten voor alle toeristen. Het hele land zit vol met Chinezen, in de steden rijzen de politieposten en kazernes als paddenstoelen uit de grond. Lhasa lijkt nu meer op een belegerde stad in bezet gebied; op iedere straathoek staan minstens 6, tot wel 12 zwaarbewapende soldaten. In de straatjes van de kora iedere 100 meter een leger- en politiepost. Op de daken staan overal soldaten met geweren en verrekijkers. Je mag ze niet fotograferen (soms is het niet mogelijk om een stukje straat zonder politieagenten en militairen te vinden), dus erg uitkijken waar je je camera op richt. Overal in het land kom je checkpoints tegen waar alles, paspoorten, permits en stempels, uitgebreid gecontroleerd wordt, alvorens je verder mag rijden. En ga vooral niet in discussie als er iets niet klopt, beter is het om vooral erg onderdanig te doen, een beetje te slijmen of een steekpenning bij de hand te hebben. Als je daarna je goedkeuring krijgt springen ze in de houding en roepen “welcome in China”.

In de verre uithoeken van het land in de nabijheid van de landsgrenzen is de militie nog veel sterker vertegenwoordigd. Alle Tibetaanse dorpen van weleer veranderen in rap tempo in moderne Chinese steden, waar de grote reclameborden voor China Telecom, China Mobile en China Post je tegemoet schreeuwen. De oorspronkelijke Tibetaanse dorpen zijn nu “achterbuurtwijken” in die steden, met soms een groot bord langs de weg met de verwijzing “authentieke Tibetaanse woning”, en op alle huisjes een Chinese vlag. Net een Openlucht museum. Op straat roepen de kinderen al “ni hao” tegen ons, terwijl wij eigenlijk alleen maar “tashi delek” willen horen.

Kora is de heilige rondgang, een wandeling voor de Boeddhistische pelgrims rond de voor hun heilige gebouwen of plaatsen. De kora in Ganden is een prachtige wandeling met fenomenale uitzichten, maar niets is meer zoals het was, nu zie je militaire posten, kazerne, politiebureau en camera’s langs het hele pad, het hotel is gesloten en het toerisme wordt teruggedrongen. En dan gaan ze exerceren op de berg onder luid geschreeuw zodat het in de verre omtrek te horen is. Voor het Potala Paleis begint om half negen ‘s avonds luide Chinese muziek uit de speakers te knallen en start er een enorme waterfonteinen en licht show. Hier wordt dus het allerheiligste voor de Boeddhisten door een Chinese kermis verkracht. Tempels, kloosters en andere heiligheden worden vooral respectloos behandeld en voor de Chinezen in toeristische trekpleisters veranderd.

De kora om de Mount Kailash, de heiligste berg voor alle Tibetanen, Boeddhisten, Hindoes en andere religies is een 52 kilometer pad wat in 3 dagen gelopen wordt, er zijn enkele guesthouses en kloosters waar je kunt overnachten. Er worden in rap tempo wegen aangelegd, al tot het eerste overnachtingpunt, en het laatste stuk zijn al helemaal berijdbaar. Zeer binnenkort kunnen de Chinese toeristen de kora vanuit de bus doen.

Het Everest Base Camp van weleer, waar je speciale tasjes kreeg om je afval mee te nemen, en waar je alleen lopend of met paard en wagen kon komen om het milieu te sparen, bestaat niet meer. Nu is er een nieuw groot tentenkamp halverwege Rongbuk en de oude locatie neergezet, wat vol staat met auto’s (want nu mag iedereen er met z’n auto heenrijden) en souvenirkraampjes. Dan rijden er pendelbusjes naar de heuvel bij de oude locatie, waar je na weer een strenge controle bij een zwaar bewapende militaire politiepost alleen nog naar een kleine kermis boven mag lopen om foto’s te maken van de berg, en dezelfde weg weer terug.

Maar het prachtige landschap is er natuurlijk nog steeds.... Helaas wordt het nu overal ontsierd door palen en draden, en ze hebben geen stukje overgeslagen! Het hele land is nu voorzien van elektriciteit- en telefoondraden, ja dat is natuurlijk wel vooruitgang, maar voor mij veel werk om in de vele fraaie landschapsfoto’s de palen en draden te retoucheren.

China is bezig Tibet en de Tibetanen stelselmatig te laten verdwijnen; Tibetanen krijgen alleen werk aangeboden als ze een huwelijk aangaan met een Chinees. Zo heb je straks gewoon één volk, en is Tibet gewoon een provincie van China, voor en door Chinezen.

De Dalai Lama heeft inmiddels, vanwege zijn leeftijd, het politiek leiderschap van Tibet overgedragen, maar in ballingschap is premier Lobsang Sangay voor deze functie niet meer dan een marionet. Zo ook de Panchen Lama, de 2^de belangrijkste persoon voor Tibet; deze jongen is op 11 jarige leeftijd door de Chinezen ontvoerd en in een “heropvoedingskamp” geplaatst, vervolgens is een ander Chinees kind teruggezet. Van de echte Panchen Lama is nooit meer iets vernomen.

Toerisme is een van de belangrijkste inkomstenbronnen van het land, tijdens feestelijkheden, maar ook als “sanctie” worden de grenzen regelmatig gesloten.

Het zal niet lang meer duren voordat het Tibet zoals wij het willen kennen, alleen nog maar in onze herinneringen voortleeft.

De boodschap moet verteld, we moeten, ondanks alles, naar Tibet blijven gaan, contact met de Tibetanen blijven maken, hun ervaringen, hun emoties blijven delen, belangstelling blijven tonen in hun verhaal, hun cultuur, hun boeddhisme en vervolgens thuis het verhaal doorvertellen. Ondanks alles, ook al neemt de Chinese invloed dagelijks toe, is wegblijven uit Tibet geen optie.

Jetty van der Graaf

j.vdgraaf@casema.nl